Plegerbehandeling richt zich op het behandelen van mensen met een licht verstandelijke beperking en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Bijvoorbeeld seksuele intimidatie, seksueel geweld, aanranding, verkrachting, sexting, kinderporno, pedofilie, schennispleging en seksverslaving.
Bij plegerbehandeling gaat het niet om schuld, maar om weten wat wel en niet kan. Doel van de behandeling is:
- dat het seksueel grensoverschrijdend gedrag stopt,
- de cliënt verantwoordelijkheid neemt voor zijn gedrag,
- en zijn leven opbouwt met de handvatten die hij gekregen heeft.
Plegerbehandeling is sinds 2008 een onderdeel van het behandelaanbod van de poli seksualiteit van Reik.
In 2010 beschreef de poli seksuologie de plegerbehandeling in het handboek ‘Seksueel grensoverschrijdend gedrag: handboek ambulante plegerbehandeling’.
De poli seksuologie van Reik behandelt mensen met een licht verstandelijke beperking die seksueel grensoverschrijdend gedrag vertonen. Geen van de cliënten is na de behandeling teruggekeerd op de poli. Hoewel dit een goed teken lijkt, geeft dit maar beperkt inzicht in de effectiviteit van de behandeling. Om na te gaan hoe effectief de behandeling van Reik is, is onderzoek nodig. Met de uitkomsten wordt de plegerbehandeling aangepast en verbeterd.
Het onderzoek liep van augustus 2018 tot september 2019.
Het onderzoek bestond uit interviews met:
- 11 jongeren die in de afgelopen anderhalf jaar plegerbehandeling bij Reik hebben gevolgd.
- 19 systeemleden: (pleeg)ouders, begeleiders of vertegenwoordigers van de jongeren.
- 10 ketenpartners, zoals professionals en managers van zorginstellingen en afgevaardigden van Politie en Justitie.
De transcripten van de interviews met de jongeren en systeemleden zijn systematisch gecodeerd en geanalyseerd met behulp van het analyseprogramma ATLAS.ti. De gesprekken met ketenpartners zijn thematisch samengevat en geanalyseerd met de focus op informatie die relevant was voor de beantwoording van de onderzoeksvragen.
Op één na gaven alle jongeren hun leven na de behandeling een hoger cijfer dan vóór de plegerbehandeling. Dit had verschillende redenen:
- De meeste jongeren gaven aan dat ze voorafgaand aan de behandeling nauwelijks tot geen kennis hadden over relaties en seksualiteit. Dankzij de behandeling weten ze nu goed wat wel en niet kan en mag op deze gebieden.
- Het zelfvertrouwen van de jongeren was verbeterd.
- Ze konden hun eigen grenzen beter aangeven en grenzen van anderen beter herkennen.
- Relaties met hun ouders, broers en zussen waren verbeterd.
- De behandeling hielp hen bij het verwerken van hun verleden: veel van de jongeren waren zelf ook slachtoffer van seksueel misbruik.
Dit zijn de sterke punten die uit het onderzoek naar voren kwamen:
- De combinatie van verschillende vormen van behandeling.
- Het prettige contact met de behandelaars.
- De familieleden van de jongeren werden ook behandeld. Ouders hadden vaak ook een verleden van misbruik dat pas aan het licht kwam door de behandeling van hun kinderen.
Dit verbeterpunt werd in het onderzoek genoemd:
- De afronding van de behandeling. Het was voor de jongeren niet altijd duidelijk waarom en op welk moment de behandeling ‘klaar’ was. Ook was niet voor iedereen duidelijk of de jongeren na afloop nog contact zouden of mochten hebben met de behandelaars.
De meeste ketenpartners vonden dat Reik de bekendheid van de plegerbehandeling moet verbeteren. Een aantal ketenpartners kende de behandeling niet, terwijl ze wel mogelijke doorverwijzers zijn.
Dit onderzoek is financieel ondersteund door ZonMw (projectnummer 638014009).