Begeleidingsmethodiek

Dementia Care Mapping voor mensen met een verstandelijke beperking

---

Samenvatting

• Doelgroep

  Levensfase

  • Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking en dementie
  • Ouder wordende mensen met (Z)EV(M)B

  DCM richt zich op doelgroepen die moeite hebben met het herkennen en vervullen van hun eigen behoeften. De focus ligt met name op mensen met een verstandelijke beperking en dementie.

  Fase ziektebeeld
  DCM kan worden gebruikt in elke fase van dementie en bij iedere mate van verstandelijke beperking.

  Sector
  Gehandicaptenzorg

  Omgeving
  Intramuraal: wonen, werk, dagbesteding

• Belangrijke informatie over de uitvoering

  Wie kan de interventie uitvoeren?
  Alle mensen die betrokken zijn bij cliënten met een verstandelijke beperking en dementie kijken en handelen volgens de principes van DCM en persoonsgerichte zorg. Denk aan begeleiders en huishoudelijk medewerkers, familieleden, vrijwilligers, gedragskundigen en hoofden.

  De observatie wordt gedaan door een zogeheten ‘mapper’. De mapper maakt geen deel uit van het team, maar is een (objectieve) ‘buitenstaander’. Hij of zij:

  • heeft een zorgopleiding afgerond op minimaal mbo4- of hbo-niveau
  • heeft kennis en ervaring op het gebied van dementie.
  • heeft de vierdaagse basiscursus DCM-VG afgerond.

  Naast deze algemene competenties worden in het handboek voor de implementatie  van DCM competenties beschreven met betrekking tot observeren, analyseren, overtuigen, communiceren, spiegelen, reflecteren, plannen en organiseren.

  Kosten voor de cliënt
  DCM is onderdeel van de dagelijkse zorg. Er zijn geen (extra) kosten aan verbonden.

  Welke kennis, instructie en opleiding zijn nodig?

  Voor mappers:
  Mappers dienen het Nederlandse naslagwerk over DCM te hebben doorgenomen en de vierdaagse Basiscursus DCM-VG voor mappers in de gehandicaptenzorg (waarin ook een e-learning is opgenomen) te hebben gevolgd.

  Voor zorgmedewerkers en informele zorgers:
  Begeleiders en de betrokken gedragskundige en het betrokken hoofd volgen een scholing persoonsgerichte zorg. Het is aan de organisatie of familieleden en vrijwilligers hierin ook worden geschoold. Voordat een locatie met DCM start, is er in elk geval een introductiebijeenkomst voor alle betrokkenen over de principes van DCM en persoonsgerichte zorg.

  Welke technische, digitale of fysieke hulpmiddelen z?n nodig?

  Voor mappers:
  Het Nederlandse naslagwerk over DCM, gebruikershandboek en Excel-pakket voor het verwerken en presenteren van observatiegegevens. Deze worden uitgereikt tijdens de cursus.

  Voor zorgmedewerkers en informele zorgers:
  Zorgmedewerkers, familieleden en vrijwilligers hebben voor DCM geen hulpmiddelen nodig.

  Welke samenwerking is nodig?
  Na de mapping (observatie) bespreekt de mapper de uitkomsten met de begeleiders. De begeleiders, behandelaren en het hoofd stellen samen acties op om de zorg te verbeteren en beter aan te sluiten bij de behoeften van de cliënt.

• Houdbaarheid

  Kosten

  Hoeveel tijd kost het om de interventie uit te voeren?
  Hierover is geen informatie gevonden in openbare bronnen.

  Kosten voor de organisatie
  Aan de scholing van mappers en zorgmedewerkers zijn kosten verbonden. Besluit een organisatie ook familieleden en vrijwilligers te scholen, dan brengt dit eveneens kosten met zich mee. De kosten zijn in openbare bronnen niet te vinden, maar kunnen worden opgevraagd.

  Baten

  • Met een methodiek die goed bij de cliënt past, kan zijn of haar kwaliteit van leven toenemen.
  • Doordat een methodiek een duidelijke werkwijze en verschillende handvatten biedt, kan ze de handelingsbekwaamheid en het werkplezier van begeleiders vergroten.
  • Een passende, goed werkende methodiek zorgt voor een eenduidige, efficiënte manier van werken, die nodig is om de uitdagingen in de gehandicaptenzorg (zoals minder begeleiders, meer complexe zorgvragen en minder geld) het hoofd te bieden.
• Bronnen waarop de interventie is gebaseerd
  • Brooker, D. (2003). What is person-centered care in dementia? Reviews in Clinical Gerontology, 13(3), 215- 222.
  • Brooker, D., Woolley, R. & Lee, D. (2007). Enriching opportunities for people living with dementia in nursing homes: An evaluation of a multi-level activity-based model of care. Aging & Mental Health, 11(4), 361–370.
  • Kitwood, T. (1992). Quality assurance in dementia care. Geriatric Medicine, 22(9), 34–38.
  • Kitwood, T. & Bredin, K. (1992a). A new approach to the evaluation of dementia care. Journal of Advances in Health and Nursing Care, 1(5), 41–60.
  • Kitwood, T. & Bredin, K. (1992b). Towards a theory of dementia care: Personhood and well-being. Ageing and Society, 12(3), 269–287.
  • Kitwood, T. (1993). Person and process in dementia. International Journal of Geriatric Psychiatry, 8(7), 541–545.
  • Kitwood, T. M. (1997). Dementia reconsidered: The person comes first. Open University Press. Kitwood, T. (1998). Toward a theory of dementia care: Ethics and interaction. Journal of Clinical Ethics, 9(1), 23–34.
  • Røsvik, J., Kirkevold, M., Engedal, K., Brooker, D. & Kirkevold, Ø. (2011). A model for using the VIPS framework for personcentred care for persons with dementia in nursing homes: A qualitative evaluative study. International Journal of Older People Nursing, 6(3), 227–236.
• Bewijs dat de interventie werkt

  Gebaseerd op onderzoekskennis

  Werkzaamheid (effectiviteit):

  • Schaap, F. D., Dijkstra, G. J., Reijneveld, S. A. & Finnema, E. J. (2021). Use of Dementia Care Mapping in the care for older people with intellectual disabilities: A mixed?method study. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 34(1), 149.
  • Schaap, F. D., Finnema, E. J., Stewart, R. E., Dijkstra, G. J. & Reijneveld, S. A. (2019a). Effects of Dementia Care Mapping on job satisfaction and caring skills of staff caring for older people with intellectual disabilities: A quasi-experimental study. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 32(5), 1228–1240.
  • Schaap, F. D., Dijkstra, G. J., Stewart, R. E., Finnema, E. J. & Reijneveld, S. A. (2019b). Effects of Dementia Care Mapping on well-being and quality of life of older people with intellectual disability: A quasi-experimental study. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 32(4), 849–860.
  • Schaap, F. D., Dijkstra, G. J., Finnema, E. J. & Reijneveld, S. A. (2018b). The first use of Dementia Care Mapping in the care for older people with intellectual disability: a process analysis according to the RE-AIM framework. Aging and Mental Health, 22(7), 912–919.
  • Jaycock, S., Persaud, M. & Johnson, R. (2006). The effectiveness of Dementia Care Mapping in intellectual disability residential services: A follow-up study. Journal of Intellectual Disabilities.

  Toepasbaarheid:

  • Finnamore, T. & Lord, S. (2007). The use of Dementia Care Mapping in people with a learning disability and dementia. Journal of Intellectual Disabilities, 11(2), 157–165.
  • Persaud, M. & Jaycock, S. (2001). Evaluating care delivery: The application of Dementia Care Mapping in learning disability residential services. Journal of Learning Disabilities, 5(4), 345–352.

  Actueel onderzoek
  Bij PWO loopt op dit moment een driejarig onderzoek naar de effecten van en ervaringen met DCM bij mensen met een verstandelijke en dementie.

• Duurzaamheid

  Er is geen informatie gevonden over DCM met betrekking tot duurzaamheid.