SD-VB: ontwikkeling en eerste validatie
Wat zijn signalen van dysfagie?
Welk eet- en drinkgedrag komt veel voor bij mensen met een VB en dysfagie? En welke andere risicofactoren spelen een rol? Aan de hand van deze vragen ontwikkelde het onderzoeksteam de eerste versie van het SD-VB, een veelbelovend nieuw screeningsinstrument om dysfagie bij mensen met een verstandelijke beperking op tijd te signaleren.
Samenvatting
-
Wat was de aanleiding voor het onderzoek?
Door op tijd de juiste eet- en drinkadviezen te geven, kunnen veel gevolgen van slikproblemen worden voorkomen. Dat vraagt om een regelmatige screening door de logopedist, maar dat is praktisch gezien niet haalbaar. Screening door begeleiders kan uitkomt bieden. Zij hebben daarvoor behoefte aan een makkelijk toe te passen screeningsinstrument.
-
Hoe is het onderzoek uitgevoerd?
Dit onderzoek bestond uit vier delen:
- De ontwikkeling van het Screeningsinstrument voor Dysfagie bij mensen met een verstandelijke beperking (SD-VB) op basis van literatuur, bestaande instrumenten en praktijkervaringen.
- De eerste validering, waarbij het screeningsinstrument werd ingezet bij 42 cliënten op verschillende locaties van Alliade gehandicaptenzorg in Drachten. Had een begeleider op het screeningsinstrument ingevuld, dan volgde een observatie door de logopedist aan de hand van het observatie-instrument DDS/DMSS. Dit is een wetenschappelijk verantwoorde observatielijst voor mensen met een verstandelijke beperking.
- Verdere validering met de aangescherpte versie van het screeningsinstrument, waarbij het werd ingezet bij 1064 cliënten binnen heel Talant.
- Optimalisering van het screeningsinstrument: begeleiders vulden het SD-VB in, waarna logopedisten het ter validering afzetten tegen de veelgebruikte Dysphagia Disorder Survey (DDS)
- De ontwikkeling van het Screeningsinstrument voor Dysfagie bij mensen met een verstandelijke beperking (SD-VB) op basis van literatuur, bestaande instrumenten en praktijkervaringen.
-
Wat zijn de conclusies?
- Het screeningsinstrument is een veelbelovend hulpmiddel om slikproblemen bij cliënten vroegtijdig in kaart te brengen. Begeleiders kunnen met dit instrument slikproblemen snel en makkelijk signaleren.
- Een geoptimaliseerde en verder getoetste versie past in een periodiek werkproces. Hierbij is het screeningsinstrument de eerste stap, gevolgd door diagnostiek door een logopedist (afhankelijk van de score), eet- en drinkadviezen en evaluatie.
- Het screeningsinstrument is een veelbelovend hulpmiddel om slikproblemen bij cliënten vroegtijdig in kaart te brengen. Begeleiders kunnen met dit instrument slikproblemen snel en makkelijk signaleren.
-
Welke aanbevelingen zijn er voor de praktijk?
De belangrijkste aanbeveling van de onderzoekers is om voor alle cliënten van Alliade gehandicaptenzorg jaarlijks het screeningsinstrument in te vullen.
-
Wat is er gedaan met de uitkomsten van het onderzoek?
Omdat het screeningsinstrument een goed hulpmiddel lijkt om voedings- en slikproblemen bij cliënten al vroeg op te merken, is besloten om dit instrument binnen heel Alliade gehandicaptenzorg te gebruiken en een slikpoli te starten. Alle cliënten met een behandelindicatie worden eens in de 2 jaar onderzocht. De begeleider vult voor de cliënt digitaal het screeningsinstrument in. Als daar bijzonderheden uitkomen, volgt een observatie door een logopedist. Na de observatie schrijft de logopedist een verslag met adviezen en stuurt dit naar de begeleiders, arts en behandelcoördinator. Als dat nodig is, coachen de logopedisten het team bij het toepassen van de adviezen.
-
Waar kan ik meer te weten komen over dit onderzoek?
Het vakartikel over dit onderzoek is verschenen in het Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen. Je vindt het bij Documenten, onderaan deze pagina.
-
Hoe is het onderzoek gefinancierd?
Dit onderzoek is financieel ondersteund door het Zorgondersteuningsfonds (projectnummer KPO-12) en de afdeling Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) van Zorggroep Alliade.
