Ondersteunde communicatie voor mensen met downsyndroom
In de zorg en ondersteuning aan mensen met downsyndroom is het van belang om op een passende manier aan te sluiten en te communiceren. De logopedisten van Alliade gehandicaptenzorg krijgen dan ook regelmatig de vraag op welke manier communicatie het beste kan worden ondersteund.
Taal vaak lastig
Voor mensen met downsyndroom is het vaak lastig om taal te begrijpen en gebruiken. Het gaat meestal beter als je verbale communicatie (woorden) combineert met visuele communicatie (bijvoorbeeld foto’s, afbeeldingen of pictogrammen). Ook uit de wetenschappelijke literatuur blijkt dat deze ondersteunde communicatie helpt. Maar wat zet je precies in, en hoe kies je de juiste vorm?
Geen geschikt instrument
Er lijkt geen geschikt instrument te zijn om te testen welke vorm van ondersteunende communicatie het beste past bij cliënten met downsyndroom. Wel zijn er instrumenten voor andere doelgroepen en instrumenten die een onderdeel meten van taal of communicatie. Hoe kies je dan het juiste instrument?
In dit project zoeken Eline Hornstra en Gerda Pavlis-Maldonado (beiden logopedist-junior onderzoeker) samen met hun onderzoeksteam antwoord op deze vraag.
Foto: Martine Sprangers Fotografie
Samenvatting
-
Wat was de aanleiding voor het onderzoek?
Ondersteunde communicatie wordt vaak ingezet op basis van trial-and-error. We kiezen wat het beste bij de cliënt lijkt aan te sluiten en kijken daarna of het werkt. Dit proces kan veel tijd in beslag nemen. Veel beter zou het zijn als we meteen weten wat het beste bij de cliënt past. Navraag in het werkveld wees uit dat logopedisten verschillende instrumenten gebruiken die niet specifiek zijn afgestemd op de doelgroep, namelijk mensen met het syndroom van Down.
-
Wat was het onderzoeksdoel?
Het doel van het project was te onderzoeken welk instrument het beste is om in kaart te brengen welke vorm van ondersteunde communicatie passend is bij mensen met downsyndroom. Zo willen we ervoor zorgen dat meteen de juiste ondersteunende communicatie kan worden ingezet.
-
Wat is de meerwaarde van dit onderzoek voor de cliënt, verwant en zorgmedewerker?
- Inzicht in gebruik, betrouwbaarheid en toepasbaarheid van instrumenten voor het bepalen van ondersteunende communicatie bij mensen met downsyndroom.
- Handvatten voor het in kaart brengen van het communicatieniveau ten behoeve van ondersteunde communicatie bij mensen met downsyndroom.
- Bevorderen van communicatie op een niveau dat past bij de cliënt.
- Door inzet van de juiste instrumenten kan bij communicatieproblemen een passende interventie worden gevonden voor mensen met downsyndroom.
-
Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?
Het onderzoek werd uitgevoerd door Eline Hornstra en Gerda Pavlis-Maldonado (beiden logopedist-junior onderzoeker), samen met een ondersteunend onderzoeksteam.
Het onderzoek bestond uit 2 delen. Het eerste deel omvatte een literatuuronderzoek waarin instrumenten zijn getoetst aan de hand van vooraf opgestelde criteria. Het tweede deel bestond uit praktijkonderzoek waarbij het beste instrument uit deel 1 (de ComVoor-2) werd getoetst. Data werden grotendeels verzameld tijdens de Alliade screening downsyndroom (ASDS). Daarnaast zijn aanvullend deelnemers geworven om een goede afspiegeling van de doelgroep te krijgen. De onderzoeksgroep bestond uit mensen met het syndroom van Down van 18 jaar en ouder met een lichte, matige of ernstige verstandelijke beperking, met of zonder dementie.
-
Wat is de stand van zaken?
Literatuurstudie
In de literatuurstudie is gezocht naar instrumenten die relevant zijn voor taal en communicatie in brede zin. De instrumenten zijn vervolgens beoordeeld op 6 criteria, opgesteld op basis van literatuur en praktijk. Uit deze beoordeling volgden de beste instrumenten voor het in kaart brengen van de communicatieve vermogens om de juiste ondersteunende communicatie te kunnen bepalen bij mensen met downsyndroom.Toetsing en keuzewijzer
Het beste instrument uit het eerste deel van het onderzoek (de ComVoor-2) vroeg om aanpassingen vanwege specifieke kenmerken van mensen met het syndroom van Down, bijvoorbeeld op het gebied van aandachtsspanne en motoriek. Er werd een selectie van items gemaakt, de ComVoor-2-DS genoemd. De Comvoor-2-DS is getoetst en bleek passend voor de doelgroep. De ComVoor-2-DS is uiteindelijk opgenomen in een keuzewijzer die behandelaren helpt om het juiste instrument in te zetten.Resultaten
De resultaten uit het literatuuronderzoek en het praktijkonderzoek zijn verschenen in Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk. Je vindt de artikelen onderaan deze pagina bij Documenten. -
Hoe is het onderzoek gefinancierd?
Dit onderzoek wordt gefinancierd door de J.Th. Guepin Stichting Onderzoek Down Syndroom en Alliade.
